Gadiru Hum Bayramınız kutlu olsun .

Hz. Peygamber Veda Hacc’ından dönerken, Gadir-i Hum mevkiine geldiğinde Maide suresi 67’inci ayet inmiş ve Cenab-ı Allah şöyle buyurmuştur: “Ey Resul! Sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan peygamberliğini tebliğ etmemiş gibi olursun ve Allah Seni insanlardan koruyacaktır” buyurmuştur.

İbni Abbas bu ayetin açıklamasını şöyle yapmaktadır:

” Bu ayet, Ali (as) hakkında nazil oldu. Yüce Allah, Hz. Peygamber’e onun (Ali) velayetini insanlara ilan etmesini emrettiğinde, Resulullah, insanların kendisine ‘amcasının oğlunu başımıza geçirdi’ deyip kendisini kınamalarından oldukça korktu. Bunun üzerine Allah bu ayeti indirdi; O da Gadir-i Hum’da Ali’nin velayetini ikame etti. 

Onun elini kaldırarak şöyle buyurdu: Ben kimin velisi-idarecisi isem, işte bu Ali de onların velisi-idarecisidir. Allah’ım onu veli kabul edip dost olana dost ol; ona düşmanlık yapana da düşman ol.” (Alusi, Ruhu’l Meani, c.4)

Bu ayet nazil olunca Allah Resulü Gadir-i Hum denilen yerde bütün ashabını toplamış olup burada da uzun bir konuşma yapmıştır. 

Hz. Peygamber(saa) şu cümleleri kullanmıştır: “Ali b. Ebu Talib, Benim kardeşimdir, vasimdir, halifemdir ve Benden sonraki halifemdir. Allah Resulü’nün (s.a.a.) halifesi odur. Müminleri emiri odur. Allah tarafından tayin edilen hidayet imamı odur. Ey insanlar! Bu Ali’dir. O Benim kardeşimdir, vasim, ilmimi toplayan ve ümmetim arasında iman eden kimseler üzerindeki halifemdir. Ey insanlar! Ben hilafet emrini kıyamet gününe kadar imamet veraseti olarak neslime emanet ediyorum. Ali, Allah tarafından tayin edilen imamdır. Benden sonra Ali, Allah’ın emri ile sizin veliniz ve imamınızdır. İmamet makamı ondan sonra da Allah ve Resulü ile görüşeceğiniz güne kadar onun evlatlarından olan Benim neslimin hakkıdır.”

Bu hutbeden ve İmam Ali’nin hilafetinin ilanının hemen akabinde, Gadir-i Hum esnasında son ayet, Maide suresinin 3’üncü ayeti nazil olmuştur. Bu ayet-i kerimede Cenab-ı Hak, “Bugün sizin dininizi kemale erdirdim, size nimetlerimi tamamladım ve size din olarak İslam’ı seçtim” buyurmaktadır. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.a.) “Allah Benim peygamberliğimden, Ali’nin velayetinden razı oldu” buyurmuşlardır.

Böylece nübüvvet dönemi bitmiş velayet dönemi başlamıştır.

İkmal Ayeti olarak bilinen Maide 3’üncü ayetin İmam Ali’nin hilafet ilanıyla ilgili olduğunu birçok Sünni kaynak ifade etmektedir. 

Bunlardan bazıları; Ahmed bin Hanbel’in Müsned’i, Suyuti’ni tefsiri, Fahri Razi’nin tefsiri, Gazali’nin İhya’sı’dır.

Hüccet’ül İslam İmam Gazali, Sırru’l Alemeyn eserinde Gadir-i Hum hakkında şunu söylemektedir:

“… Fakat hilafet hususunda delil bütün açıklığı ile ortaya çıktı. Ve konu aydınlandı. Cumhur (Müslümanların tamamına yakın çoğunluğu) Gadir-i Hum hutbesindeki hadisin metninde şeksiz şüphesiz tam icma ve ittifak ettiler. Orada Resulullah şöyle buyuruyor: Ben kimin idarecisi isem, Ali de onun idarecisi ve velisidir… Dolayısıyla, icmaya ve icma ile sabit naslara aykırı olarak teviller üretmek batıldır.”

Diğer sünni kaynakları:  Suyuti’nin Ed-Durru’l Mensur’u, Vahidi’nin Esbab-ı Nüzül’ü, İbni Ebi Hatim’in Tefsiri’l Kur’ani’l Azim’idir.